بررسی سیر تحول تالار های ستون دار در هزاره دوم و اول قبل از میلاد در ایران، قفقاز و آناتولی

استفاده از تالار ستون دار و اتاق های پیرامون تالار،ایوان و پیشخوان ورودی، راه پله مارپیچی شکل،نیش ها و پشتبند تزئینی،نیمکت و سکوهای خشتی و موارد دیگر از شاخصه های معماری است که در معماری شرق باستان شکل گرفته است. اما از تحولات عمده ای که در زمینه ی معماری به وقوع پیوست می توان به ایجاد تالارهای ستون دار اشاره نمود. تالار ستون دار به معنای عام آن در ایران برای اولین بار در دوره ی پنجم حسنلو(1500-1200ق.م) محوطه ای که در جنوب دریاچه ی ارومیه و در دشت سلدوز قرار گرفته است، ایجاد شد. سپس به صورت دنباله دار در طبقه چهارم حسنلو(iv)، زیویه، نوشیجان، باباجان، گودین، تپه ازبکی و سگزآباد دیده می شود. اورارتوها پس از غلبه بر حسنلو، با معماری تالار های ستون دار آشنا شده و با تاثیرگیری از این سبک در معماری خود استفاده کرده و تالار های ستون دار بی نظیری همچون تالار های ستون دار آلتین تپه، بسطام، آرماویر و اربونی را ایجاد کردند. بعدها ترکیب تالار ستون دار و ایوان ستون دار از معماری بیت هیلانی،که از آشورنو تاثیر گرفته است باعث ایجاد الگوی کهن آپادانا در پاسارگاد شد. الگوی کهن آپادانا به صورت تکامل یافته و در کاخ شوش و تخت جمشید ادامه یافت. به صورت کاملا مستقل تالار ستون داری که به 1300 ق.م تاریخگذاری شد، در بغازکوی پایتخت معماری هیتیت شناسایی شد. از این رو با هدف شناخت تکنیک ساختار و سبک تالارهای ستون دار در ایران، آناتولی و قفقاز در محدوده ی زمانی هزاره ی دوم و اول ق.م، کاربری تالار های ستون دار در ایران،آناتولی و قفقاز و بررسی تاثیر و تاثر تالارهای ستون دار ایران، آناتولی و قفقاز در هزاره ی دوم و اول ق.م این پژوهش انجام گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش سیر تحول تالارهای ستون دار و روند تغییرات این تالارها را در طی هزاره ی دوم و اول قبل از میلاد نشان می دهد همچنین کاربری این نوع ساختمان ها ابتدا به صورت یک مکان مذهبی و برگزاری مراسم آیینی بوده است اما به تدریج و با شکل گیری الگوی آپادانا، کاربری آنها نیز تغییر کرده و به عنوان تالار های پذیرایی و تشریفات مورد استفاده قرار می گرفته است.